ساخارین اولین قند مصنوعی بود که به طور تصادفی توسط
شیمیدانی به نام فالبرگ، هنگامی که وی روی یک ماده نگهدارنده غذایی جدید کار می کرد،
کشف شد. طی جنگ جهانی دوم به دلیل کوپنی شدن شکر میزان مصرف ساخارین افزایش پیدا کرد
و تا سال ۱۹۱۷ ساخارین در آمریکا و بعد از آن در اروپا نیز استفاده شد. در سال
۱۹۶۰ نتایج تحقیقات نشان داد که ساخارین در موش سبب ایجاد سرطان می شود. نتایج تحقیقات
بعدی تایید کننده افزایش بروز سرطان مثانه در موش ها بود و پس از آن FDA
مصرف آن را محدود کرد و در سال ۱۹۷۷ مصرف آن در کانادا نیز ممنوع شد.
ولی نتایج تحقیقات بعدی ایجاد سرطان در انسان را به اثبات نرساند. ساخارین ۳۰۰ برابر
شیرین تر از شکر بوده و برخلاف شکر کالری کمی داشته و سبب افزایش قند خون نمی شود.
تولید ساخارین آسان بوده، در مقابل حرارت پایدار است. ولی بزرگترین عیب آن، نقشش در
ایجاد سرطان مثانه در موش است.
• آسپارتام
دومین قند مصنوعی بود که در سال ۱۹۶۵ توسط شیمیدانی
به نام جیمز شالتر کشف شد. مصرف آسپارتام در سال ۱۹۸۱ توسط FDA
تایید و پس از آن در سال ۱۹۹۶ در کلیه نوشابه ها و غذاهایی مانند شربت
ها، سس، سالاد و بعضی از تنقلات استفاده شد.آسپارتام ۱۸۰ تا ۲۰۰ برابر شیرین تر از
شکر بوده و تولید آن آسان است. ولی در برابر حرارت پایدار نبوده و در اثر حرارت دیدن،
خاصیت شیرینی خود را از دست می دهد. آسپارتام در مقادیر زیاد در موش تومور مغزی ایجاد
می کند، ولی در لیست کارسینوژن های انسانی قرار ندارد. مصرف مقادیر متوسط آسپارتام
در دوران بارداری ایمن است.
با این حال آسپارتام دارای عوارض بسیار زیادی
است که مصرف آن را محدود می نماید از جمله: حملات پانیک که یک عارضه شایع ناشی از مسمومیت
با این قند است، تشنج، صرع، گیجی، میگرن، سردرد شدید، از دست دادن حافظه، اختلالات
تکلم به صورت تکلم بریده بریده، بی حسی انتهاها، خستگی مزمن، بی خوابی، تحریک پذیری،
فوبیا (ترس مرضی)، تغییرات تشخیصی واضح، تاکیکاردی، واکنش های آسمی، درد قفسه سینه،
افزایش فشارخون، تهوع و استفراغ، اسهال، دردهای شکم، بلع دردناک، خارش، کهیر و سایر
واکنش های آلرژیک، افزایش یا کاهش قند خون، اختلالات قاعدگی، اختلالات جنسی، کاهش میل
جنسی در مردان، سوزش ادرار، افزایش تشنگی، افزایش وزن، ادم، نازک شدن موها، ریزش مو،
درد مفاصل، تومور مغزی تایید شده در حیوانات و مرگ.مصرف آسپارتام بیماری های زیر را
تشدید کرده یا علائم آنها را تقلید می کند: فیبرومیالژی، آرتریت، اسکلروز مولتیپل،
پارکینسون، لوپوس اریتماتو، حساسیت به مواد شیمیایی، دیابت و مشکلات ناشی از آن، آلزایمر،
نقص های هنگام تولد، سندرم خستگی مزمن، لنفوم، بیماری لایم، بیماری اختلال در توجه،
بیماری های پانیک، افسردگی و سایر بیماری های روانی.
•آسه سولفام پتاسیم
سومین قند مصنوعی که در سال ۱۹۶۷ کشف شد آسه سولفام
پتاسیم بود. مصرف آن در سال ۱۹۹۲ در آدامس و خشکبار و در سال ۱۹۹۸ در مایعات توسط FDA
تایید شد. آسه سولفام ماده بی ضرری بوده و در حرارت بالا تخریب نمی شود.
عمر نیمه طولانی حدود ۳ تا ۴ سال دارد و تاکنون گزارشی از بروز کانسر به هنگام مصرف
آن داده نشده است. یکی دیگر از مشکلات مصرف آسپارتام، تولید فنیل آلانین است. در افراد
طبیعی فنیل آلانین به اسیدآمینه تیروزین و تیروزین نیز به نوبه خود به ناقل عصبی ال
دوپا بدل می شود. ولی در افراد مبتلا به فنیل کتون اوریا (PKU) به دلیل نقص آنزیمی، فنیل آلانین به تیروزین تبدیل نشده و این اسیدآمینه
در بافت عصبی تجمع یافته و سبب عقب ماندگی ذهنی می شود. در نتیجه مصرف تمام ترکیبات
حاوی آسپارتام در بیماران مبتلا بهPKU ممنوع است. همچنین زنان باردار
به دلیل امکان ابتلای جنین بهPKU باید از مصرف آسپارتام پرهیز نمایند.
سایر قندهای مصنوعی که بعضی توسط FDA
تایید شده یا به زودی تایید می شوند، به قرار زیرند:Alitame
تحت بررسی FDA بوده، ۲۰۰۰ برابر شیرین تر از
شکر و در مقابل حرارت مقاوم است و در محصولات که پخته یا تنوری می شوند مورد استفاده
است. خاصیت سرطان زایی نداشته و اثرات سمی قابل ملاحظه ای ندارد. سیکلامات در سال
۱۹۳۷ کشف شد. ۳۰ بار شیرین تر از شکر بوده و در مقابل حرارت مقاوم است. Neotame، در حال حاضر تحت بررسی FDA
بوده، ۵۰۰۰ برابر شیرین تر از شکر است و از آسپارتام ساخته می شود. در
مقابل حرارت پایدار بوده و چون از مشتقات آسپارتام است، حاوی مقداری فنیل آلانین است.
ساکارولوز، ۶۰۰ برابر شیرین تر از شکر است و از طریق کلرینه کردن ساکاروز (شکر) ایجاد
می شود. ساکارولوز در سال ۱۹۶۷ کشف شد. کانادا اولین کشوری بود که مصرف آن را در سال
۱۹۹۱ تایید کرد. در سال ،۱۹۹۸ FDA مصرف آن در بسیاری از محصولات
غذایی را تایید کرد. مصرف این قند در دیابت، سبب افزایشHbA1c
در درازمدت می شود.در انتها لازم به ذکر است که در ایجاد اثرات سمی دو
مورد مهم است: میزان دوز مصرفی و تماس مزمن و طولانی. به طوری که مصرف مزمن دوز کم
یک ماده سمی مضر ممکن است سبب بروز اثرات مضر در طولانی مدت شود.