رامین فضل اولی درباره مدیریت منابع آب نواحی ساحلی اظهار کرد: دیدگاههای متفاوتی بین کارشناسان مربوطه وجود دارد و طی نشستهایی که در دانشگاه برگزار شده است در مورد لزوم و یا عدم لزوم سدسازی بحث و بررسی صورت گرفت، برخی از اساتید مخالف و بعضی نیز موافق سدسازی بودند.
وی در ادامه با بیان اینکه طبق بررسیها تنها ۱۹ درصد آبهای سطحی استان مازندران ذخیره میشود، افزود: به دلیل فاصله کوتاه کوهستان تا دریا و بارندگیها با شدت بالا، فرصت ذخیره سازی منابع آب سطحی و روان آبها وجود ندارد و این امر باعث میشود در زمان کشاورزی که به آب نیاز است دچار بحران شویم.
عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به وقوع خشکسالی هفت ساله در مازندران گفت: اکثر مردم فکر میکنند چون مازندران جز استانهای شمالی است هیچ گاه دچار خشکی نمیشود در حالیکه طبق تعریف، سالهایی که میانگین بارندگی در بلندمدت کمتر باشد به عنوان سالهای خشک در نظر گرفته میشوند.
فضای اولی تصریح کرد: این میتواند حتی در یک منطقه پر بارانی چون مازندران یا گیلان نیز روی دهد، بنابراین در این استان نیز طی سالهای اخیر خشکسالی تجربه شده اما خوشبختانه به برکت بارندگیهای اخیر، امسال میزان بارندگی در تمام نقاط کشور به ویژه این منطقه از میانگین بلندمدت بیشتر بوده است.
فضل اولی، ذخیره سازی آب در فصل بارندگی را برای جلوگیری از کمبود آب کشاورزی مهم دانست و یادآور شد: لزوماً نیاز نیست که از سد استفاده شود زیرا این دست ساز بشر عوارض زیست محیطی زیادی از جمله تخریب جنگل، جاده سازی و هزینه بالا را به دنبال دارد.
وی با بیان اینکه میتوان با استفاده از پروژههای تغذیه مصنوعی، آب را در سفرههای زیر زمینی ذخیره کرد، خاطر نشان کرد: پروژههایی چون آب بندان ها و اصلاح و بهبود آنها میتواند کمک شایانی به ذخیره آب در زمان بارندگی کند تا در فصل زراعی از آب ذخیره شده استفاده کرد.
معاون آموزشی و پژوهشی دانشکده مهندسی زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به اینکه طبق آمار به دلیل شدت بارندگی و فاصله کم کوه و دریا و کمبود امکانات ذخیره سازی، حجم قابل توجهی از آب سطحی به دریا تخلیه شده و این روان آبها از دسترس خارج میشود، تاکید کرد: مدیریت منابع آب به معنای به کارگیری تکنیکهایی متنوع جهت ذخیره سازی و استفاده بهینه از آب است.
فضل اولی با بیان اینکه مدیریت منابع آب شامل مجموعه اقدامات از سطح حوزه آبریز، ارتفاعات، سرشاخهها تا نقطه خروجی به دریا است، ادامه داد: همچنین عملیات سازهای و غیر سازهای که در رودخانهها و حوزههای آبریز برای ذخیره سازی آب میتوان انجام داد را نیز شامل میشود.
وی با اشاره به اینکه برای مدیریت منابع آب میتوان پروژههای تغذیه مصنوعی را با توجه به ارزش زمین اجرایی کرد، افزود: سیستمهای آبیاری زهکشی به خصوص تحت فشار و زهکشی مزارع برای بهبود راندمان تولید و استفاده از پسابها با بهره گیری از فیلترهای مناسب راهکار خوبی برای مدیریت منابع آبی است.
عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با تاکید بر استفاده از آبهای نامتعارف، به بحث در این باره پرداخت و گفت: میزان رطوبت در شمال به خصوص در فصول شرجی در هوا بسیار بالا میرود و در کشورهای پیشرفته از همین رطوبت برای آبیاری استفاده میکنند.
وی افزود: باید تدابیری اندیشید تا با استفاده از سیستمهای پیشرفته از این رطوبت به عنوان یک منبع جایگزین استفاده شود و در فصولی که آب باران به اندازه کافی وجود ندارد از آن برای آبیاری استفاده کرد.
فضلی اولی از خروجی آب کولرهای گازی به عنوان یکی دیگر از انواع آبهای نامتعارف یاد کرد و ادامه داد: آب این کولرها که تعدادشان هم بسیار زیاد است به هدر میرود، میتوان با یک سرمایه گذاری مناسب از هدر رفت آن جلوگیری کرد.
عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری تصریح کرد: همچنین با صرف هزینه و طراحی سیستمی مناسب میتوان آب ناودانها را ذخیره کرد زیرا منبع خوبی جهت آبیاری فضای سبز شهری در زمان کم باران هستند.
وی با بیان اینکه افزایش سطوح نفوذپذیر شهری یکی از راهکارها در کنترل سیلابهای شهری است، اظهار کرد: با توسعه شهری سطوح نفوذناپذیر افزایش مییابد و روان آبهایی که پیش از این در حوزه شهری به راحتی عبور میکردند آن قدرت نفوذ را ندارند، ایجاد پیاده روهای نفوذپذیر و مخازن ذخیره محلی میتواند جلوی روان آبهای شدید شهری را بگیرد.
فضل اولی در بخش دیگر سخنانش با بیان اینکه در حوزه کشاورزی تلفات زیادی در بخش آب بنام آب مجازی وجود دارد، افزود: آب مجازی آن مقدار آبی است که برای تولید یک محصول استفاده میشود که باید به این موضوع توجه شود.
وی تصریح کرد: ۹۰ درصد آب مصرفی کشور در بخش کشاورزی مصرف میشود و با مدیریت این منابع و کشت محصولی با راندمان آب مصرفی کمتر و ارزش افزوده بیشتر میتوان در مواقع خشکسالی نیز برداشتهای قابل توجه با کیفیت مناسب از مزارع را شاهد بود.