اغلب اوقات گزارشهای مالی کلی، نسبت گردش موجودی کالاست. اغلب اوقات گزارشهای
مالی کلی، نسبت گردش موجودی کالای کلی را که همان نسبت هزینه کالای فروش رفته به متوسط
موجودی کالای در دسترس است را ارائه می کند. اما ابزار مؤثر این است که گردش موجودی
کالا را به اجزایش یعنی گردش مواد خام، گردش کار در جریان ساخت و گردش موجودی کالایی
ساخته شده تقسیم کنیم.
مثالی را در نظر بگیرید که در آن هزینه کالای فروش رفته برابر چار میلیون
دلار و متوسط موجودی کالای در دسترس برابر یک میلیون دلار (شامل مواد خام 200 هزار
دلار، کار در جریان ساخت 200 هزار و موجودی کالای ساخته شده 600 هزار دلار) است. با
وجود اینکه نسبت کلی چهار محاسبه خواهد شد، اما نتایج مربوط به مواد خام، کار در جریان
ساخت و کالای ساخته شده به ترتیب 20، 20، 7/6 محاسبه خواهد شد. بدین طریق اطلاعات کافی
برای دستیابی به بزرگترین فرصت به منظور بهبود موجودی کالا وجود خواهد داشت. در میان
این سه نوع موجودی کالا، گردش ضعیف موجودی کالای ساخته شده بدترین حالت است زیرا تولید
کنندگان قبلاً هزینه های مربوط به نیروی کار، ماشین آلات و سربار را متحمل شده اند.
علاوه بر این کالاهای ساخته شده بعد از اینکه ساخته شوند انگیزه قوی را برای از هم
گسستن یا دوباره سازی فراهم می کند. از طرف دیگر، گردش مواد خام نشانه خوبی برای ارزیابی
عملکرد شرکت و چگونگی کنترل زیربنای اساسی صورتهای مواد خرید و فروشندگان را نشان می
دهد. از مجموعه روشهای ساده کمک بگیرید و ببینید که هرگونه بهبود فرایند کنترل موجودی
کالا را از ملجا می توانید شروع کنید.نوع خط تولیدی را تعیین کنید؛ برای عملکرد کنترل
موجودی کالا معیاری را برگزینید؛ استراتژی را تدوین کنید(ساخت برای سفارش، ساخت برای
انبار کردن، ساخت بر اساس پیش بینی)؛ علل زیربنایی را از طریق بازنگری عملیاتی تعیین
کنید؛ فعالیتهای اصلاحی را به اجراء در آورید؛ بطور کلی موجودی عبارتست از کالا یا
متاعی که برای مدتی بخواهد نگهداری شود ولی به اختصار میتوان گفت که عبارتست از:اجناس،
مصالح، مواد، قطعات که در امر تولید و فروش و اداره صنعت مورد استفاده قرار می گیرد،
موجودی ها قسمتی از دارائیهای مؤسسه بشمار می آیند و شامل تمام دارائیهاست.
اهمیت موجودی ها:
الف)معمولاً 15 تا 35 درصد سرمایه شرکت ها را موجودی ها تشکیل می دهند.
ب)حدود 17 تا 20 درصد ارزش موجودی ها را شرکت ها بعنوان هزینه نگهداری
متحمل میشوند.
ج)نسبت های موجودی به فروش حدود 12 تا 20 درصد می باشد.
د)نسبت های موجودی به کل دارائیها در حدود 16 تا 30 درصد بوده است.
هـ)بر خلاف دارائیهای جاری که طرف کدتی بیشتر از یکسال به پول نقد تبدیل
میشوند موجودی ها بطور مداوم معرف و مجدداً جایگزین می شوند.
علت نگهداری موجودی ها:
1)بعلت دیر رسیدن احتمالی مواد یا محصولات به کارخانه نگهداری موجودی
ضروری است.
2)بعلت تخفیف خرید مناسب یا تولید بیشتر در آیند موجودی بیشتری خریداری
و نگهداری می شوند.
3)در موارد فصلی یا متغیر بودن تقاضا یا فاسد نشدنی بودن و با دوام بودن
موجودیها، موجوی بیشتری نگهداری می شوند.
4-برای به حداقل رساندن عدم توانایی در پاسخگویی به تقاضاهای مصرف کننده
ضررها و هزینه های ناشی از کمبود موجودی
حسین زحمتکش/فودنا