کنترل علف های هرز در سبزیجات

وجود علف های هرز از مهمترین مشکلاتی است که تولید سبزیجات را محدود می کند.

تقریبا اکثر سبزیجات در هفته های اول پس از جوانه زنی رشد آهسته ای دارند و به همین علت قادر به رقابت با علف های هرز نیستند. برای بسیاری از سبزیجات دوره بحرانی رقابت علف های هرز 3/1 اولیه دوره زندگی این گیاهان است. اما این دوره متغیر بوده و بستگی به مورفولوژی، سرعت رشد، فاصله کاشت گیاهان، همچنین گونه های علف های هرز موجود در مزرعه دارد. در مزارع نشاء شده گوجه فرنگی چنانچه علف های هرز طی 30 تا 45 روز پس از کاشت به خوبی کنترل نشوند عملکرد این گیاه کاهش خواهد یافت. اما در مزارعی که کشت گوجه فرنگی به طور مستقیم و توسط بذر انجام می شود باید مزرعه طی 7 تا 9 هفته پس از بذرپاشی عاری از علف هرز باشد. در این مزارع به منظور جلوگیری از غلبه علف های هرزی مثل پیچک بر گیاه زراعی لازم است به مدت 5 هفته پس از کاشت از مزرعه به خوبی مراقبت کرده و با این علف هرز مبارزه کنیم. در مزارع نشاء شده فلفل طی 60 روز اولیه پس از کاشت باید مزرعه عاری از علف هرز باشد. در مزارع کلم حداقل دوره ای که باید با علف های هرز به خوبی مبارزه کرد 7 تا 9 هفته و در مواردی 4 تا 5 هفته اول پس از کاشت است و این مدت برای خیار 5 تا 6 هفته اول توصیه می شود.
کنترل علف های هرز در سبزیجات بر کنترل زراعی، شامل تناوب، تهیه مناسب زمین، کشت مخلوط، شخم سطحی بین ردیف های کاشت و استفاده از مالچ کاغذی، پلاستیکی و یا بقایای گیاهی، استوار است. با توجه به اینکه این گیاهان در سطوح کوچک کشت می شوند، شرکت های تولید سم رغبتی برای تولید سموم انتخابی این مزارع نداشته و در صورت نیاز باید از علف کش هایی که برای سایر گیاهان تولید شده است استفاده کرد.
کنترل علف های هرز سبزیجات در خزانه:
بسیار از سبزیجات ابتدا در خزانه کشت شده و سپس نشاء آنها به مزرعه انتقال می یابد. وجود علف های هرز در خزانه، سبزه محصول و رشد گیاهچه را به نصف و یا بیشتر کاهش می دهد. بنابراین برای داشتن گیاهچه هایی قوی باید در این مدت با علف های هرز برخوردی جدی داشت. تهیه مناسب زمین و همچنین رعایت تناوب در خزانه از اقدامات اولیه محسوب می شوند. در این ارتباط کلوخه های بزرگ موجود در بستر بذر باید به ذرات ریز تبدیل شوند تا بذرهای ریز به خوبی جوانه زده و تولید گیاهچه هایی قوی کنند.وجین دستی یکی از راههای کنترل علف های هرز در خزانه محسوب می شود. در مدت یک ماه که نشاها در خزانه به سر می برند باید حداقل سه بار علف های هرز وجین شوند. این کار خسته کننده بوده و علاوه بر این روش زیاد مطمئن و مناسبی به شمار نمی آید. چرا که، طی انجام کار به گیاهچه ها نیز آسیب های زیادی وارد می شود. ضدعفونی خاک توسط متیل بروماید، آلیل الکل و یا دیگر عقیم کننده هاازدیگر راههای کنترل محسوب می شوند. استفاده از این ترکیبات باید دو تا سه هفته قبل از کاشت صورت گیرد. با استفاده از مالچ پلاستیکی نیز می توان اقدام به حذف علف های هرز نمود.
بدین منظور از پلاستیک های شفاف و یا تیره استفاده شده و آنها را به مدت 30 تا 45 روز قبل از کاشت و در طی گرمترین و یا آفتابی ترین روزهای سال در روی زمین مرطوب پهن می نمایند. اویارسلام از مهمترین علف های هرزی است که با استفاده از این روش به طور کامل از بین نمی رود. استفاده از مالچ تنها 25 تا 40 درصد از جمعیت این علف هرز را کاهش می دهد و برای به دست آمدن نتیجه کامل لازم است وجین دستی نیز در برنامه کاری قرار گیرد.
با انجام عملیات آبیاری قبل از کشت،جوانه زنی علفهای هرز تحریک و جلو می افتد که به دنبال آن می توان با استفاده از شخم و یا علف کش های پس رویشی، مثل گلیفوسیت نسبت به حذف آنها اقدام کرد. در این صورت کشاورزان می توانند ده روز بعد اقدام به کشت نمایند. در این روش علف های هرز به مقدار زیادی کنترل می شوند و بدین ترتیب نیاز به انجام وجین دستی، کاهش خواهد یافت.
برای کنترل علف های هرز موجود در خزانه می توان از علف کش های بی ضرر نیز استفاده کرد و کاربرد این ترکیبات بستگی به وضعیت مالی کشاورزان دارد. کاربرد تیمارهای پیش رویشی دیفن آمید به میزان 2/3 کیلوگرم ماده موثره در هکتار در گوجه فرنگی و داکتال به میزان شش کیلوگرم ماده موثره در هکتار در کلم و پیاز به طور کامل نیاز به وجین دستی را مرتفع ساخته و کیفیت رشد گیاهچه ها را افزایش می دهد. علاوه بر علف کش های فوق می توان از متری بیوزین به میزان 25/0 تا 35/0 کیلوگرم در گوجه فرنگی، پرونامید به میزان 5/2 تا 5/3 کیلوگرم ماده موثره در هکتار در کاهو، پروپاکلر به میزان 2/5 تا 5/6 کیلوگرم در هکتار برای پیاز و گیاهان خانواده شب بو و دیفن آمید به میزان 4 تا 5 کیلوگرم ماده موثره در هکتار برای گوجه فرنگی، فلفل، بادمجان به صورت تیمار پیش رویشی استفاده کرد.
کنترل علف های هرز سبزیجات در کشت مستقیم و یا مزارع نشا شده:
1. تناوب: رعایت یک تناوب صحیح زراعی از بهترین راههای کاهش آلودگی علف های هرز محسوب می شود. گیاهانی که قدرت رقابت بالایی دارند با سایه اندازی روی علف های هرز موجب خفگی آنها می شوند. بنابراین قراردادن این گیاهان در تناوب زراعی به کنترل بسیاری از علف های هرز کمک خواهد کرد. سیب زمینی شیرین از جمله گیاهانی است که می توان از آن بدین منظور استفاده کرد.
2.تهیه زمین: تهیه مناسب بستر کاشت بستگی به شناخت کافی از گونه های علف هرز موجود در مزرعه دارد.چنانچه گراسهای چند ساله علف هرز غالب منطقه باشند بهتر است زمین به گونه ای شخم زده شود که ریشه ها، ریزومها و دیگر اندامهای رویشی زیرزمینی این گیاهان به سطح خاک آیند تا در معرض هوا قرار گیرند و در اثر نور خورشید و یا باد خشک شده و از بین روند.
3. کشت تاخیری و کشت مخلوط: در سیستم کشت تاخیری،قبل از برداشت محصول اول اقدام به کاشت محصول دیگر می شود.در این شرایط برای جلوگیری از وارد آمدن خسارت به گیاه دوم باید در سرتاسر دوره رشد گیاه اول با علفهای هرز مبارزه کرد.کشت مستقیم بذر و یا نشا سبزیجات در بین ردیفهای برنج در بعضی مناطق رایج است.این کار بلافاصله پس از آخرین مرحله خروج آب از مزرعه و تقریبا دو هفته قیل از برداشت صورت می گیرد.در کشت مخلوط دو گیاه همزمان کشت می شود که،برای کاهش خسارات علفهای هرز معمولا یکی از گیاهان ارتفاعی بلندتر داشته و به خوبی روی علفهای هرزسایه می اندازد. برای کشت مخلوط،گیاهان مختلفی را می توان مورد استفاده قرار داد. در این ارتباط می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- ماش به همراه ذرت
2- گیاهان خانواده شب بو به همراه کرفس، گوجه فرنگی و یا پیاز
3- هویج به همراه کاهو، پیاز، تره فرنگی و یا نخود
4- خیار به همراه بادمجان،تربچه،نخود و یا آفتابگردان
5- پیاز و یا سیر به همراه گوجه فرنگی،کاهو و یا هویج
6- گوجه فرنگی به همراه پیاز،کاهو،جعفری،هویج،تربچه
7- تره فرنگی به همراه پیاز،کرفس و یا هویج
4. استفاده از مالچ : کاغذهای مخصوص،پلاستیک سیاه،کاه و کلش و بقایای گیاهی از مهمترین مواردی هستند که می توان با استفاده از آنها از رشد و گسترش علفهای هرز جلوکیری کرد. بدین منظور بقایای گیاهی را به قطعات کوچک خرد کرده و سپس آنها را قبل از جوانه زنی علف های هرز، بین ردیف های کاشت پخش می نمایند.

(چهارشنبه ۷ اسفند ۱۳۹۲) ۱۲:۳۵

علف های هرز، کنترل در سبزیجات