پیشی گرفتن سوهان زرند از قم

سوهان زرندازگذشته تاکنون

خانم “عبداللهی” که سالهاست مبادرت به پخت انواع شیرینی می‌کند،می‌گوید: ازجمله کسانی که در یک قرن گذشته از نظر پخت سوهان محلی شهرت داشتند، می‌توان به همسر مرحوم آقا میرزا جعفری و مرحومه کبری معروف به کبری خیاط، همسر مرحوم نصرالله مشرفی ومرحوم غلامحسین برهانی‌، اشاره کرد.

وی ادامه می‌دهد: از افراد دیگری که سوهان آنها معروف و زبانزده خاص و عام بوده مرحومه حاجیه طاهره همسر حاج آقا حسن‌زاده بوده است.

عبداللهی می‌گوید: تاریخ دقیقی از بنیان‌گذار اصلی پخت سوهان زرند در دست نیست. آن طوری که معمرین به خاطر دارند، پخت سوهان و شیرینی‌جات محلی در ایام قدیم نیز رواج داشته و اکثرا در ایام نوروز اقدام به پخت می‌کرده‌اند.

وی ادامه می‌دهد: اولین شخصی که در زرند اقدام به تهیه شیرینی بازاری کرد، مرحوم “محمد خیرخواه”، معروف به “محمد قناد” بود. آن مرحوم علاوه بر پختن شیرینی‌جات مرغوب، آب نبات‌های خوشمزه‌ای نیز درست می‌کرده است.

عبداللهی می‌افزاید: در سال ۱۳۷۶ شمسی آقای ابوترابی با ایجاد کارگاهی در خیابان شهید بهشتی زرند با نام نگین زرند اقدام به پخت سوهان محلی و شیرینی جات محلی کرد. نامبرده با عرضه سوغات این شهر به سایر شهرهای کشور نام زرند را در همه جا بر سر زبانها انداخت.

وی درباره طرز تهیه سوهان زرندی می‌گوید: ماده اصلی این شیرینی جوانه گندم یا همان سِمِنو است و به صورت لایه بسیارنازک عرضه می‌شود. ازمواد دیگر این سوهان می‌توان به شکر، هل، آرد سفید و زعفران اشاره کرد.

خانم عبداللهی می‌گوید: این شیرینی کاملا به صورت سنتی پخت می‌شود. آرد‌ها را با هم مخلوط کرده و کمی به آن آب اضافه کرده تا روان شوند. سپس روی حرارت قرار داده و هم زده تا خامی آرد گرفته شود. شکر را اضافه کرده و مرتبا هم میزنیم. بعد از نیم ساعت، روغن را اضافه کرده و مجددا هم زده تا سفت شود. زعفران و هل افزوده و کمی مخلوط کرده و سپس به اندازه یک گردو از مواد برداشته و روی یک تخته با وردنه باز می‌کنیم تا نازک شود.

عبداللهی ادامه می‌دهد: سوهان زرند در انواع ورقه‌ای، کنجدی، ورقه‌ای پسته‌ای و هلی، لقمه‌ی نارگیلی، کنجدی و سوهان عسلی تهیه می‌شود.

ساخت دستگاه اتوماتیک تولید سوهان در زرند

اما با گذشت ۱۳سال از پخت سنتی این شیرینی عباس ابوترابی موفق به ساخت دستگاه اتوماتیک تولیدشیرینی سوهان دراین شهرستان شد.

ابوترابی  می گوید: نزدیک به ۱۳سال درزمینه پخت سوهان زرندی فعالیت دارم وبرای افزایش تولید به فکرطراحی وساخت دستگاه سوهان نازک کن شدم.

وی با اشاره به اینکه پس از۹سال تلاش، موفق به طراحی وساخت این دستگاه شدم خاطرنشان کرد: سیستم های مختلفی راطراحی کردم که این سیستم از نوع غلطکی است و از نظر تولید و راندمان کار از اهمیت ویژه ای برخورداراست.

ابوترابی درادامه می گوید: با این دستگاه سوهان درسایزهای مختلفی تولید می شود و این دستگاه از نوع استیل به طول چهار متر و ارتفاع ۱۲۰سانتی متردرقالب شاسی، غلطک مخصوص، نقاله بهداشتی، مشعل گرم کننده ، میکروب کش غلطک وسیستم گرم کننده طراحی وساخته شده و قادر است درساعت ۳۴۰قوطی سوهان راتولید کند.

سازنده این دستگاه کاهش ۵۰ درصدی نیروی انسانی،یکنواخت بودن سوهان ویکرنگ درآمدن این شیرینی را از مهمترین مزایای این دستگاه عنوان می کند.

وی یادآورمی شود: درکنارآن نیزدستگاه سوهان بهمزن طراحی وراه اندازی شده است که دراین روش دستگاه به واسطه اینکه خواص جوانه ی گندم راحفظ می کند نیز از کیفیت بالای برخوردار است و باحرارت ملایم ویکنواخت سوهان تولید می شود.

ابوترابی بابیان اینکه پخت سوهان در این شهرستان توسط بانوان انجام می شود،می افزاید: با راه اندازی این دستگاه از این پس آقایان هم می توانند درزمینه تولید سوهان زرندی فعالیت نمایند.

بادستگاه نازک کن سوهان به صورت بهداشتی تهیه می شود.

ارزش غذایی سوهان

ازخواص این سوهان می توان به جلوگیری از پیری زودرس، ازکار افتادگی پیش از موعد اندامهای بدن، مؤ‌ثر در رشد کودک و کاهش سوء تغذیه به علت داشتن پروئتین کامل را اشاره نمود.

جوانه گندم جزء آن دسته از مواد غذایی است که متأسفانه خانواده‌ها به میزان کافی از آن استفاده نمی‌کنند. این درحالی است که جوانه گندم سرشار از ویتامین‌ها و املاح معدنی ضروری برای بدن مانند ویتامینA است.

در هر ۱۰۰ گرم از جوانه گندم ۳۶۷ کالری انرژی، ۷۳ گرم کربوهیدرات، ۱۰ گرم پروتئین، ‌سه گرم چربی، ۵۴ میلی‌گرم کلسیم، ۶۱۱ میلی گرم فسفر، ۶٫۹ میلی‌گرم آهن، ۶۷۱ میلی گرم پتاسیم و ۱٫۸ گرم فیبر وجود دارد.

ویتامین A موجود در جوانه گندم باعث افزایش قوه بینایی، سرعت رشد کودکان، شادابی پوست و سلامت ریه و گلو می‌شود از سوی دیگر مصرف جوانه گندم خستگی مفرط، ضعف و بی حالی را کاهش می‌دهد. ویتامین B1موجود در جوانه گندم نیز، برای تعادل سیستم عصبی ضروری است.

همچنین جوانه گندم در رفع بی‌خوابی، بروز یائسگی زودرس، اختلالات قلبی و دیابت هم می‌تواند مفید و مؤثر باشد. سلنیوم و منیزیوم موجود در جوانه گندم، در پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان مؤثر شناخته شده است. همچنین کسانی که از یبوست، خستگی و بی حالی، کلسترول بالا و دردهای عضلانی رنج می‌برند، باید از این ماده غذایی کمک بگیرند.

سوهان زرند به دلیل تهیه شدن از آرد جوانه گندم سرشار از ویتامین‌های گروه B است، در سنین مختلف، مردان بین ۱۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از زنان به پروتئین و ویتامین‌های ب۶ ، ب۱۲ ، آ و اسید فولیک و املاح کلسیم، فسفر، روی و ید نیاز دارند. اما در خصوص زنان باردار و خانم‌های شیرده، بالاترین نیازهای غذایی، در نظر گرفته شده و حتی در مواردی از مقدار مصرف مردان نیز به مراتب بیشتر است.

مزیت سوهان زرند نسبت به سوهان قم

در سوهان زرند از روغن به هیچ عنوان استفاده نمی‌شود و این باعث ماندگاری بیشتر سوهان است و روغن داخل این شیرینی ازخود جوانه گندم است، روغنی که در دانه گندم وجود دارد در حین جوانه زدن به صورت اسید چرب در آمده و قابل هضم می‌شود.

سوهان زرند و مزیت های اقتصادی آن

کارخانه سوهان پزی فدک، یکی دیگر از کارگاههای سوهان پزی دراین شهرستان است که توانسته مکانی برای اشتغال زنان بی سرپرست وبدسرپرست ایجاد کند.

فاطمه فلاحی از راه اندازی این کارخانه می گوید: این کارخانه وابسته به موسسه خیریه باقیات والصالحات باب الحوائجِ زرند است که ازسال ۱۳۸۶با هدف حمایت وکمک به بانوان بی سرپرست و بدسرپرست و ایجاد اشتغال برای آنان راه اندازی شده است.

مدیر عامل موسسه خیریه باقیات والصالحات باب الحوائج می افزاید: با راه اندازی این کارخانه زمینه اشتغال برای ۲۰ نفر به صورت مستقیم وغیرمستقیم فراهم شده است.

فلاحی اظهارمی دارد: در این کارخانه، سوهان زرند در انواع ورقه ای، کنجدی، ورقه ای پسته ای و هلی، لقمه ی نارگیلی ،کنجدی و سوهان عسلی تهیه می شود.

وی با بیان اینکه ۲ هزار و ۵۰۰ کیلو سوهان به صورت ماهانه دراین کارخانه تولید می شود ، خاطرنشان می کند: این شیرینی به استان های مشهد، تهران، یزد، اصفهان، قم و کرمان توزیع می شود.

فعالیت ۶۴ واحد صنفی درپخت سوهان زرند

رییس اتحادیه قنادان شهرستان زرند نیزمی‌گوید: سوغات محلی این شهرستان همچون سوهان قابلیت برابری با سوهان قم را دارد و می‌تواند در اقتصاد منطقه و اشتغال‌زایی مؤثر باشد.

“محمد گلستانی” می‌گوید: ماهانه یک تن سوهان دراین شهرستان تولید و به استانهای شیراز، تهران، کرج، اصفهان، قم و مشهد توزیع می‌شود.

وی می‌گوید: ۶۴ واحد صنفی سوهان‌پزی با دارا بودن کد بهداشتی در این شهرستان فعالیت دارند.

گلستانی ادامه می‌دهد: ۱۰واحد به صورت کارگاه‌های کوچک دراین شهر مشغول به پخت این شیرینی هستند و ۵۰ واحد نیز به صورت سنتی در خانه‌ها سوهان پخت می‌کنند.

رییس اتحادیه قنادان شهرستان زرند، می‌گوید: درحال حاضر ۱۵۰ نفربه طورمستقیم دراین زمینه مشغول به فعالیت هستند.

تنوع و گوناگونی سوهان زرند بحدی است که هر مسافری با هر توان مالی و با هر علاقه و ذائقه ای می تواند از یک یا چند نوع آن بهره مند گردد ، پس هر گاه گذرتان به زرند ، این شهرستان زرخیز، افتاد سری هم به قنادی های این شهر برای تهیه این سوهان منحصر به فرد بزنید.