ارزش بالای دانه روغنی فندق از یک سو همچنین کاربرد آن در مصارف تولید شیرینی، شکلات و بستنی از سوی دیگر آن را به یک ماده ارزشمند بدل ساخته که فراوری آن را بسیار با اهمیت کرده است. مرغوبیت و بهبود کیفی این محصول کشاورزی در ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان نیز به عنوان یک گزینه مثبت، لزوم فراوری این خشکبار مقوی را در کشور به صورت جدی مطرح ساخته است. عاملی که دست اندرکاران شرکت سترگ دانه آسیا را برآن داشت که تنها کارخانه فراوری و بسته بندی مغز فندق را در کشور راه اندازی کنند.
فصلنامه انجمن شیرینی و شکلات ، "شهد" در گفت وگو با ایمان زینعلی پور مدیرعامل شرکت سترگ دانه آسیا، فعالیت، اهداف و عملکرد این شرکت تخصصی را به تصویر می کشد.
به عنوان شروع لطفا بفرمایید چطور شد که تصمیم به تاسیس کارخانه فرآوری فندق گرفتید؟
باید گفت، جرقه اصلی زمانی خورد که به درخواست یکی از دوستان که در اتریش در زمینه فراوری فندق فعالیت داشت، وضعیت کشت و بازار فندق ایران را برای شروع فعالیت بررسی کردیم. تولید 13 هزار تن فندق در ایران که همگی به شیوه سنتی و از طریق شکستن دستی صورت می گرفت از یک سو همچنین درخواست یک شرکت اتریشی برای خرید ماهانه 10 تن از فندق ایران، تعدادی از دوستان اتریشی و ایرانی ما را بر آن داشت تا با مشارکت یکدیگر نخستین کارخانه فرآوری فندق کشور را تاسیس نماییم. همانگونه که می دانید فندق ایران از کیفیت مناسبی در مقایسه با فندق سایر مناطق دنیا برخوردار است. این امر را می توان در کشت کوهی این محصول جستجو کرد چرا که فندق همانند تمشک میوه ای وحشی است و پرورش آن در مناطق جنگلی که از جاده مناسبی هم جهت دسترسی برخوردار نیست، کیفیت آن را در مقایسه با محصولات مشابه در کشورهای اصلی تولید کننده فندق که شامل ترکیه و ایتالیا و امریکا است –که به صورت پرورشی در مزارع ایجاد شده کاشته می شوند- افزایش داده است.
نهایتا باید گفت مقایسه ارزش غذایی این دانه روغنی با کیفیت با سایر مواد اولیه، شناخت بازار فندق ایران همچنین تقاضای شرکت اتریشی «کرک» برای خرید فندق ایران، مسئولان تاسیس این شرکت را بر آن داشت تا ساخت این کارخانه را در شهرک صنعتی اشتهارد و همچنین خرید تجهیزات و ماشین آلات تمام اتوماتیک آن را در دستور کار قرار دهند.
تجهیزات این کارخانه از کجا خریداری شده و آیا از فناوری روز دنیا در ساخت ماشین آلات این کارخانه استفاده شده است؟
همانطور که گفته شد، تعدادی از دوستان ما در اتریش پیشنهاد خرید ماشین آلات فراوری فندق را از این کشور اروپایی مطرح کردند. ورود به این بخش نیز با ثبت شرکت کشت و صنعت سترگ دانه آسیا در سال 81 محقق شد. همچنین مذاکره با شرکت های اتریشی و ایتالیایی برای خرید ماشین آلات از فعالیت های نخستین این شرکت بود که با مذاکرات صورت گرفته با وزارت جهاد کشاورزی نهایتا قرعه به نام اتریش افتاد و دستگاه ها و تجهیزات از این کشورخریداری شد. گفتنی است که فناوری یاد شده 100 درصد مربوط به کشور اتریش است که به عنوان فناوری ممتاز اروپایی از کیفیت و ظرفیت بسیار بالایی برخوردار است.
نخستین مشتری تولیدات این کارخانه چه شرکتی بوده است؟
با نصب ماشین آلات شرکت سترگ دانه آسیا در سال 83 همچنین بر اساس مذاکرات انجام شده با شرکت اتریشی «کرک» (این شرکت در تامین مواد اولیه کارخانه های شکلات و بستنی سازی فعالیت دارد. همچنین یک بخش آن نیز به فراوری خشکبار تعلق دارد.) تولیدات فندق فراوری شده شرکت سترگ دانه آسیا تا سه سال (84 تا 86) در اختیار شرکت اتریشی یاد شده قرار گرفت.
اشاره ای به ظرفیت دستگاه های کارخانه و سرمایه گذاری انجام شده برای تامین تجهیزات آن داشته باشید.
این کارخانه ظرفیت فراوری دانه های فندق را سالانه تا میزان ده هزار و 500 تن با احتساب یک شیفت کاری داراست.
در مورد سرمایه گذاری انجام شده برای تامین ماشین آلات و تجهیزات نیز باید گفت، در سال ورود این دستگاه ها به کشور به جز هزینه ساخت وساز کارخانه، نزدیک به دو نیم میلیارد تومان برای تامین ماشین آلات هزینه شد.
با توجه به وجود برخی از سموم در دانه های خشکبار مانند سم افلاتوکسین همچنین خطر کپک زدگی، فناوری مورد استفاده در این کارخانه تا چه میزات در کاهش یا از بین بردن سموم فندوق های فراوری شده موثر است؟
همانطور که مطرح کردید کپک زدگی و سم افلاتوکسین از مشکلات گریبانگیر خشکبار از جمله فندق است که باید به میزان استانداردهای روز دنیا باشد. به جرات می توان گفت که ماشین آلات این شرکت توان از بین بردن و کاهش این سموم را در حد استاندادهای روز دنیا داراست. گرفتن رطوبت فندق مهمترین عامل برای رفع این چالش هاست. به عبارت دیگر کاهش رطوبت 25 درصدی فندق های کشت شده (معمولا کشاورزان برای سنگین شدن فندق ها بعد از چیدن بر روی آنها آب می گیرند) به حدود 5 تا 7 درصد یا کمتر از آن، مهمترین دلیل برای کاهش این سموم و جلوگیری از کپک زدگی فندق هاست. با توجه به دارا بودن آزمایشگاه های مجهز در کارخانه، تمام مشکلات این محصول برطرف می گردد.
مشتری محصولات شما بعد از پایان دوره قرار داد با شرکت اتریشی چه شرکت هایی هستند؟
همزمان با فعالیت شرکت سترگ دانه آسیا برای شرکت «کرک» اتریش،این شرکت مذاکراتی را نیز با شرکت «نوتلا»ی ایتالیا ( شهر فندق خیز ایتالیا) برای تولید شکلات صبحانه فندقی و همکاری با این شرکت در دستور کار داشت که متاسفانه به دلیل تحریم علیه ایران، این مذاکرات به نتیجه نهایی نرسید. این مساله و همچنین پایان یافتن دوره قراردادی با شرکت اتریشی، سترگ دانه آسیا را بر آن داشت تا ورود به بازار داخلی را بررسی می کند.
نگاهی به بازار فندق کشور، نشان از ورود فندق های قاچاق از ترکیه به ایران دارد. با توجه به عوارض 90 درصدی گمرگ برای ورود فندق به کشور نهایتا این محصول به صورت قاچاق وارد کشور می شود. همانطور که می دانید دانه های فندق قاچاق شده از کیفیت مناسبی برخوردار نیستند، لذا رقابت با فندق های ترکیه ای که در برخی موارد با خطر سم و کپک زدگی همراه است همچنین که به دلیل قاچاق بودن و کیفیت پایین معمولا با قیمت های ناچیز عرضه می شوند، فعالیت سترگ دانه آسیا را در داخل با چالش های جدی روبرو ساخته است.
ورود شرکت سترگ دانه آسیا به بازار داخل در ابتدا با فراوری فندق برای تولیدات شیرینی و شکلات شرکت شیرین عسل (به صورت دستمزدی) برای دو سال همراه بود. نهایتا سیاست شرکت ازعملکرد دستمزدی به سمت حضور در بازار داخل تغییر یافت. چرا که فعالیت دستمزدی ظرفیت شرکت را به طور کامل پر نمی کرد. بر همین اساس سترگ دانه آسیا فعالیت خود را با توان بیشتری از سال 87 آغاز کرد و در حال حاضر کمتر شرکت شکلات سازی ایرانی است که شناختی از عملکرد مثبت این شرکت نداشته باشد.
آیا برنامه ای برای صادرات فندق نیز دارید؟
بله. باید گفت صادرات فندق های فراوری شده این شرکت به کشورهای اتریش، امارات و اندونزی از دیگر فعالیت های سترگ دانه آسیا در سال 87 بوده است. تامین فندق برای کارخانه های شکلات سازی مطرح ایرانی نیز از دیگر فعالیت های این شرکت در سال گذشته می باشد که به دنبال اخذ مجوز و پروانه بهداشتی برای فعالیت در بازار ایران صورت گرفته است.
اشاره ای به چالش های پیش روی این صنعت داشته باشید.
به نظر می رسد که مشکل اصلی فندق ایران به افزایش قیمت این ماده مغذی در سال های اخیر باز می گردد. می توان بخشی از این افزایش قیمت را به مقوله خشکسالی و بخش دیگر را به تاسیس این کارخانه مصرف کننده دانه های روغنی مربوط دانست. این امر موجب شد که کشاورزی که تا پیش از این محصول خود را کیلویی 4 هزار ریال می فروخت و هزینه آن را چند ماه بعد دریافت می کرد، سال گذشته همین کشاورز فندوق خود را کیلویی 48 هزار ریال فروخت چون مطمئن بود با وجود این کارخانه ها تقاضا برای فندق تولیدی اش افزایش یافته است. گفتنی است که برای تولید یک کیلو فندق فرآوری و پوست گرفته شده نیاز به سه کیلو فندوق با پوست است. این امر همچنین رطوبت فندق هزینه ها را تا حد زیادی افزایش می دهد، تا جائیکه سال گذشته یکی از کارخانه های شیرینی وشکلات بابت تامین هر کیلو فندق مورد نیاز خود 190 هزار ریال هزینه کرد.
به نظر می رسد که فروش نرفتن بخشی از محصولات فندق سال گذشته، قیمت ها را در سال جاری با کاهش روبرو سازد. شاید این امر عاملی شود که بتوان با محصولات ترکیه رقابت کرده و فروش داخلی را افزایش داد. در این صورت می توان امیدوار بود که مجالی برای صادرات با قیمت های تمام شده نیز باقی بماند. از سوی دیگر باز نکردن LC (اعتباری اسنادی) نیز به عنوان یکی از چالش های اصلی صادرات همواره یکی از مهمترین مشکلات صادر کنندگان به شمار می رود.
برنامه های توسعه ای شرکت تحت مدیریت شما چیست و چه چشم اندازی را برای آینده سترگ دانه آسیا متصورید؟
تکمیل خط تولید فراوری فندق برنامه اصلی توسعه ای شرکت سترگ دانه آسیا است. خط موجود این کارخانه تا مرحله فراوری خام ادامه دارد این در حالی است که بودادن، سفید کردن، تولید خمیر، روغن، شکلات و کره صبحانه مراحل بعدی این خط را تشکیل می دهند که در برنامه کاری این شرکت در آینده نزدیک قرار دارد.
خرید ماشین آلات جدید از شرکت های اروپایی که هم اکنون در مرحله مذاکره قرار دارد نیز از فعالیت های در دست اجرای متولیان این شرکت برای توسعه آن است. همچنین خرد کردن فندق در اندازه های بسیار ریز نیز از دیگر فعالیت های این شرکت است که هم اکنون در صنعت بستنی سازی کشور مورد استفاده قرار می گیرد تا آنجا که برخی از کارخانجات معتبر بستنی سازی هم اکنون از مشتریان شرکت سترگ دانه آسیا هستند. ورود به عرصه بسته بندی های کوچک برای فندق و حتی سایر خشکبار نیز به عنوان برنامه توسعه ای این شرکت مورد توجه قرار گرفته است و بر اساس سیاستگذاری های انجام شده پس از تکمیل خط فراوری کامل فندق، این شرکت در فراوری و بسته بندی سایر خشکبار نیز فعال خواهد شد. گفتنی است به منظور ارتقای فعالیت های این شرکت زمینی حدود 4000 متر مربع در کنار فضای پیشین (با وسعت 4500 متر مربع) خریداری شده که امکانات این شرکت را برای حضور در زمینه های جدید کاری امکانپذیر می سازد.
88985261-3
88962058